گفتگوهای ایران و امارات موقتی نباشد - وبلاگ لین هوان

به گزارش وبلاگ لین هوان، خبرنگاران - گروه بین الملل: محمدجواد ظریف و عبدالله النهیان وزرای خارجه ایران و امارات متحده عربی در تماسی ویدئویی ضمن تبریک عید قربان بر ضرورت تقویت همکاری های دوجانبه در مبارزه با ویروس کرونا و در خصوص موضوعات دوجانبه و منطقه ای به بحث و تعامل نظر پرداختند.

در همین خصوص محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در یک پست توئیتری نوشت: با آقای عبدالله بن زائد وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، گفتگوی ویدئویی بسیار جدی، صریح و محبت آمیز ای داشتم و درباره کرونا و همچنین مسائل دوجانبه، منطقه ای و جهانی رایزنی کردیم. در این گفتگو توافق کردیم که با توجه به چالش های سخت و انتخاب های سخت تری که منطقه با آن روبرو است، به گفتگو بر مبنای امید ادامه دهیم.

این در حالی است که مدتهاست که ایران با امارات متحده عربی و عربستان سعودی متحدان منطقه ای ایالات متحده در تضاد به سر می برد.

در این راستا وبلاگ لین هوان گفتگویی با پروفسور آرشین ادیب مقدم، رئیس مرکز مطالعات ایران در مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن تنظیم کرده که در ادامه می آید.

*محمد جواد ظریف و عبدالله النهیان وزرای خارجه ایران و امارات متحده عربی در تماسی ویدئویی ضمن تبریک عید قربان بر ضرورت تقویت همکاری های دوجانبه در مبارزه با ویروس کرونا و در مورد موضوعات دوجانبه و منطقه ای به بحث و تعامل نظر پرداختند. این گفتگو امری کم سابقه در سال های اخیر بوده است. اهمیت این گفتگو چیست؟

در اولین کتاب من که در سال 2006 منتشر شد - سیاست بین المللی خلیج فارس - که همچنین اولین مطالعه منطقه از منظر روابط بین الملل بود، استدلال کردم که در ساختار عمیق سیستم فرعی در این منطقه از جهان فرهنگ رقابت وجود دارد.

من این اصطلاح را تعامل تعریف کردم که گاهی اوقات تقابل جویانه می شود اما این منجر به جنگ های گرم یا درگیری مستقیم نظامی بین کشورهای حاشیه خلیج فارس نمی شود.

من فکر می کنم هنوز این فرهنگ رقابت برطرف نشده است و در همین زمینه گفتگوی فعلی بین امارات و ایران باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. هر دو کشور در منطقه ای توأم با بی اعتمادی و رقابت فعالیت می کنند -جایی که هیچ هدف یا استراتژی مشترک واقعی وجود ندارد.

همین مسئله در مورد گفتگوهای بین امارات و ایران نیز صدق می کند- اگر ساختار عمیق سیستم فرعی منطقه ای به سمت اعتماد و فرهنگ صلح و امنیت بشر حرکت نکند، مذاکرات موقت مانند این از بین خواهند رفت و دوره های مکرر درگیری های پراکسی وجود خواهد داشت.

*در همین خصوص محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در یک پست توییتری نوشت: با آقای عبدالله بن زائد وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، گفتگوی ویدئویی بسیار جدی، صریح و محبت آمیز ای داشتم و درباره کرونا و همچنین مسائل دوجانبه، منطقه ای و جهانی رایزنی کردیم. در این گفتگو توافق کردیم که با توجه به چالش های سخت و انتخاب های سخت تری که منطقه با آن روبرو است، به گفتگو بر مبنای امید (ابتکار صلح هرمز) ادامه دهیم. به نظر شما ابتکار صلح هرمز تا چه اندازه می تواند همراهی امارات را با خود داشته باشد و مبنای گفتگوها باشد؟

ابتکار صلح هرمز، مانند هر ابتکار دیپلماتیک دیگر فقط می تواند از نظر استراتژیک پایدار باشد نه هدف کوتاه مدت و تاکتیکی، به ویژه اگر با تلاش پایدار برای ایجاد اعتماد و ایجاد اشکال نهادینه گفتگو که منع شده همراه باشد و اگر در صورت لزوم مداخلات نظامی مجازات شود. ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس از این فرصت فاصله بسیار دارند.

*از ماه های گذشته وزرای خارجه ایران و امارات به تدریج ارتباطات خود را از سر گرفته و وزرای امور خارجه دو کشور در ماه مارس گذشته تماس تلفنی با یکدیگر برقرار کردند. دلیل از سرگیری روابط میان دو کشور چیست و آیا این موضوع به تعارض منافع امارات با عربستان در مناطقی چون یمن مربوط است؟

چندین عامل وجود دارد و همه آنها تاکتیکی هستند و ربطی به استراتژی پایدار برای صلح منطقه ای ندارند. امارات متحد عربی نسبت به چندین تحول که برای سیستم های رقیب معمولی هستند، محتاط است: ترکیه به عنوان یک قطب به طور فزاینده قدرتمند در سیستم فرعی منطقه ای، با روابط نظامی نزدیک تر با عمان و قطر، اختلاف نظرها در شورای همکاری خلیج فارس، از جمله با عربستان سعودی در مورد یمن و بی کفایتی دولت ترامپ در معامله های خود با منطقه از جمله ترس طولانی که چتر نظامی آمریکا در برابر تغییر در سیاست داخلی آمریکا آسیب پذیر است.

*بر اساس برخی اخبار که هنوز به صورت رسمی تأیید نشده ترکیه بنا دارد پایگاهی نظامی در عمان احداث کند. این موضوع چه آثاری بر نظم امنیتی خلیج فارس دارد. نظمی که در آن عمان ضمن اینکه ارتباطات امنیتی خود را ذیل آمریکا تعریف می کرد و با گرایش به ترکیه عملاً مقابل عربستان و امارات قرار می گیرد؟

باز هم می گویم این تحولات معمولی در درون آن فرهنگ رقابت رخ می دهد که من کاملاً در کتاب سیاست بین المللی خلیج فارس مفهوم سازی کردم. کشورهای خلیج فارس در برابر تهدیدات متعادل هستند زیرا در ریشه ایده آل سیستم فرعی منطقه ای هیچ حرکت منظمی به سمت صلح و دیپلماسی - جایی که عدم اعتماد و ظن ها به حداقل می رسد - وجود نداشته است.

ترکیه بخشی از این ترکیب است، اکنون و از جهات مختلف این اجتناب ناپذیر بود؛ با توجه به روابط تاریخی کشور ترکیه با منطقه خلیج فارس و فراتر از آن. اما مشکل دقیقاً در سوال شما به صورت ضمنی مستتر است.

کلیه اقدامات ذینفعان خلیج فارس با فرهنگ بی اعتمادی احاطه می شوند. بنابراین درک هر بازیگر جدید باعث تحریک ظن و ناامنی خواهد شد. من در مطالعه آینده خود ایران چیست؟ راه های بیرون آمدن از بن بست را به روش تئوری تحلیل کرده ام که این کتاب به زودی توسط انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر خواهد شد.