تلاش جی 7 برای مقابله با یک کمربند، یک راه - وبلاگ لین هوان

به گزارش وبلاگ لین هوان، هفته گذشته نشست کشورهای عضو گروه جی 7 برگزار گشت. در این نشست 7 کشور صنعتی آمریکا، کانادا، انگلیس، ایتالیا، فرانسه، آلمان و ژاپن که در پی رقابت با چین و مقابله با افزایش نفوذ جهانی این کشور هستند، در دومین روز نشست موافقت کردند تا برنامه گسترده ای را برای سرمایه گذاری در زیرساخت ها در کشورهای در حال توسعه آغاز کنند.

این کشورهای پیشرفته، بر اساس اظهارات جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا که گفته خواستار آن است تا ابتکار عمل زیرساختی نو دنیای این کشور جایگزینی با کیفیت بالاتر برای برنامه چین باشد، در پی اجرای طرحی برای مقابله با ابتکار یک کمربند یک راه چین هستند.

منبع اقتصادی یک کمربند یک راه مشخص است؛ منبع اقتصادی طرح مقابله ای جی 7 چیست؟

اگرچه آمریکا خواستار اتحادی نو برای رقابت با هزینه هایی است که چین صرف زیرساخت ها در کشورهای در حال توسعه می کند، اما هنوز مشخص نیست که گروه هفت چگونه این طرح را از نظر اقتصادی تأمین خواهد کرد.

ضمن اینکه مشخص نیست این طرح قرار است در کدام کشورها اجرا شود؛ آیا کشورهایی که به طرح یک کمربند یک راه چینی ها پیوسته اند، قرار است از این طرح خارج و به طرح مقابله ای غربی ها بپیوندند یا خیر؟

این در حالی است که چینی ها دو نهاد اقتصادی برای پروژه یک کمربند یک راه تأسیس کرده اند: صندوق راه ابریشم در کنار بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا، مهم ترین نهادهای اقتصادی مرتبط با طرح جاده ابریشم نو چین هستند. صندوق راه ابریشم در سال 2014 و با 40 میلیارد دلار سرمایه اولیه به نام یک شرکتِ با مسئولیت محدود (Ltd) در چین به ثبت رسید.

تأمین اقتصادی این صندوق از طریق اداره دولتی مبادلات ارز خارجی با 65 درصد، شرکت سرمایه گذاری چین با 15 درصد، بانک صادرات-واردات چین با 15 درصد و بانک توسعه چین با 5 درصد از کل سرمایه اولیه صندوق، انجام گرفته است.

ابتکار یک کمربند یک راه چیست؟

طبق اعلام پورتال رسمی ابتکار کمربند و جاده، در حال حاضر 71 کشور در این ابتکار عمل شرکت دارند؛ کشورهایی که با هم بیش از یک سوم تولید ناخالص دنیا و دو سوم جمعیت دنیا را شامل می شوند.

6 معبر توسعه کلان شامل: 1. معبر اقتصادی پل زمینی نو اوراسیا 2. معبر اقتصادی چین-مغولستان-روسیه 3. معبر اقتصادی چین-آسیای میانه-غرب آسیا 4. معبر اقتصادی چین-شبه جزیره هند و چین 5. معبر بنگلادش-چین-هند-میانمار و 6. معبر اقتصادی چین-پاکستان در این ابر پروژه دیده شده است که تقریباً بخش های مهمی از آسیا را در بر می گیرد؛ این معابر اقتصادی عمدتاً به آفریقا و اروپا ختم می شوند.

اگرچه ظاهراً بخش حمل و نقل و ترددهای زمینی و ریلی به نام اساس و پایه اجرای این طرح است، اما همزمان اقداماتی چون سرمایه گذاری در زیرساخت، آموزش، مواد ساخت و ساز، راه آهن و بزرگراه، آزادراه، خودرو، املاک، شبکه برق، انرژی و تولید آهن و فولاد در تمرکز اولیه طرح قرار داشته است.

استقبال کشورها برای عضویت در پروژه کمربند-راه

شیء جی پینگ رئیس جمهور چین و معمار اقتصاد نوین این کشور به نام ایده پرداز ابتکار یک کمربند یک راه (اخیراً با تغییر نام روبه رو شده و به ابتکار کمربند-راه یا کمربند و جاده نامگذاری شده ولی در اقتصاد بین الملل با نام هایی همچون راه ابریشم نوین یا راه ابریشم قرن 21 هم شناخته می شود)، قصد دارد تا این کشور را به مالک یکی از بزرگترین پروژه های عمرانی-اقتصادی دنیا تبدیل کند.

ایران هم یکی از اصلی ترین گزینه های همکاری چینی ها در اجرای ابتکار کمربند و جاده است؛ جالب اینکه ایران یکی از قابل قبول ترین زیرساخت های حمل و نقلی و انرژی در میان کشورهای غرب آسیا و آسیای میانه برای رسیدن چینی ها به اروپا را دارد که این مسأله سبب شده تا کشورهای رقیب نتوانند ایران را از این طرح حذف کنند؛ چینی ها برای نهایی کردن این ابرپروژه اقتصادی، چاره ای جز همکاری دو سویه با ایرانی ها ندارند.

تلاش غربی ها برای مقابله با ابتکار کمربند و جاده چینی ها در حالی است که بسیاری از کشورها با یکدیگر برای قرار گرفتن در این پروژه رقابت دارند.

شنیده شده برخی پروژه های زیرساختی حمل و نقلی کشورمان از قبیل راه آهن سریع السیر تهران-قم-اصفهان، برقی کردن راه آهن تهران-مشهد و چند پروژه آزادراهی دیگر هم با امضای سند همکاری 25 ساله ایران و چین، به این سند بالادستی منتقل خواهند شد تا با سرمایه گذاری چینی ها اجرا شود.

چرا هیچ اتحادیه ای حق ابراز نگرانی از طرح های مداخله گرانه غرب ندارد؟

به نظر می رسد تلاش آمریکا و هم پیمانانش در جی 7 برای طراحی و پیاده سازی طرحی مشابه یک کمربند-راه، ترس از افزایش ضریب نفوذ چین در دنیا باشد.

حال آنکه 5 کشور از 7 کشور عضو جی 7 (همه اعضای گروه هفت به جز کانادا و ژاپن) عضو پیمان نظامی ناتو و 3 کشور از این 7 کشور عضو اتحادیه اروپا هستند.

همکاری اعضای جی 7 در اتحادیه های مداخله گرانه دیگری هم ادامه دارد؛ با این حال هیچ گاه هیچ کشور دیگری حق ابراز نگرانی از برنامه های مداخله گرانه و بعضاً مخرب کشورهای صنعتی دنیا در اتحادیه های بین المللی و منطقه ای دیگر نقاط دنیا را ندارد.

مدیرکل جذب سرمایه خارجی: نیاز به سرمایه گذاری خارجی برای توسعه زیرساخت های حمل و نقل داریم

مهدی حیدری مدیرکل جذب سرمایه گذاری خارجی وزارت راه و شهرسازی در گفت وگو با وبلاگ لین هوان درباره همکاری ایران با چین در ابتکار کمربند-راه اظهار کرد: نام این پروژه یک کمربند یک راه بود اما اتحادیه اروپا نشستی در 3 سال قبل برگزار و خاطرنشان کرد: یک کمربند یک راه به معنی تهیه یک لباس از سوی چین است که قرار است به تن همه مردم و کشورهای دنیا کنند.

وی اضافه کرد: این اظهار نظر اتحادیه اروپا سبب شد تا چینی برای کاستن از حساسیت ها نام آن را به ابتکار کمربند-راه تغییر دادند. ما هم در ایران به آن ابتکار کمربند-راه می گوئیم.

این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی یادآور شد: اروپایی ها به چین به نام یک اژدها می نگرند و معتقدند این اژدها سرکش شده و باید کنترل شود؛ حال آنکه این ابتکار یک صندوق یا نهاد اقتصادی به نام AIIB (بانک توسعه زیرساخت آسیایی) با سرمایه ای 100 میلیارد دلاری راه اندازی کرده است.

قدرالسهم ایران از بانک آسیایی چه قدر است؟

وی ادامه داد: ایران در این صندوق 2.61 درصد سهم و 2.41 درصد حق رأی دارد؛ 75 درصد سهام داران بانک مذکور، کشورهای آسیایی هستند و 25 درصد هم سایر کشورها از قبیل ایتالیا و آلمان است که عضو جی 7 هستند؛ فقط آمریکا و به تبع آن، ژاپن به عضویت این بانک درنیامده اند؛ حتی هند به نام اصلی ترین رقیب چین در آسیا عضو این بانک است.

حیدری تأکید کرد: وام هایی که بانک توسعه زیرساخت های آسیایی می دهد، چندین برابر تسهیلاتی است که بانک دنیای یا بانک های بزرگ آمریکایی پرداخت می کنند؛ چین با استفاده از این طرح در پی این است که در مجامع بین المللی حق رأی داشته باشد. چون کشور کوچکی مانند بلژیک حق رأی بیشتری نسبت به چین در بانک دنیای که یک نهاد اقتصادی تحت امر آمریکاست، دارد.

بانک آسیایی فعلاً هیچ وامی به ایران نداده است

وی خاطرنشان کرد: ما به نام کشوری که ضعف در زیرساخت ها داریم و در پی توسعه زیرساخت ها هستیم، از ابتکار کمربند-راه استقبال می کنیم؛ هرچند که تا کنون هیچیک از طرح های زیرساختی و حمل نقلی ما از محل تسهیلات بانک توسعه زیرساخت آسیایی تأمین اعتبار نشده است؛ اما عمان توانسته پروژه زیرساختی 60 میلیون دلاری زیرساختی با استفاده از منابع بانک مذکور را تأمین اعتبار کند.

مدیرکل جذب سرمایه گذاری خارجی وزارت راه و شهرسازی یکی از ملزومات اعطای تسهیلات بانک توسعه زیرساخت آسیایی را دستیابی به انرژی نام و بیان نمود: هر پروژه ای که دستیابی چین به انرژی را تسهیل کند، از آن حمایت می کند مثلاً در پاکستان که چینی ها سرمایه گذاری گسترده ای در توسعه زیرساخت های آن داشته اند، همزمان در حال سدسازی و احداث نیروگاه برق آبی در آن است.

وی یکی دیگر از ملزومات اعطای تسهیلات از این بانک به کشورهای آسیایی با حمایت چینی ها را فروش محصولات و تولیدات این کشور به کشور ثالث دانست و اضافه کرد: آنچه برای ما مهم است، اجرای سیاست میانه با چین است؛ این سیاست در حال اجراست و ما بر خلاف پاکستان، تمام چینی نیستیم؛ مثلاً توسعه بندر چابهار به هندی ها واگذار شده است.