زیست فناوری در محیط زیست چه کاربردی دارد؟ - وبلاگ لین هوان

به گزارش وبلاگ لین هوان، خبرنگاران/خراسان رضوی زیست فناوری زیست محیطی، به کاربرد موجودات زنده ذره بینی، در بهبود کیفیت محیط زیست اشاره دارد و بر پاکسازی محیط های آبی، خاکی و هوا متمرکز شده است.

پاکسازی محیط زیست و پیشگیری از آلودگی، از جمله چشم اندازهای توسعه این شاخه از دانش است که تصفیه فاضلاب، خاک و آلاینده های گازی را با کمک فرایندهای میکروبیولوژیکی دربرمی گیرد. محققان در پژوهشی با عنوان زیست فناوری، حامی راستین محیط زیست آورده اند، نقش متفاوت زیست فناوری در آینده، کمک به راه کارهای جدید در بازسازی محیط های آلوده، به حداقل رساندن انتشار زباله ها و ایجاد جایگزین هایی در پیشگیری از آلودگی محیط زیست است.

در این پژوهش که توسط فهیمه خاندوزی دانشجوی کارشناسی ارشد علوم محیط زیست دانشگاه زنجان، عباسعلی زمانی دکتری علوم محیط زیست دانشگاه زنجان و عبدالحسین پری زنگنه عضو هیات علمی گروه علوم محیط زیست دانشگاه زنجان اجرا شده آمده است: واژه زیست فناوری نخستین بار در سال1919 از سوی کارل ارکی در بیان ارتباط علوم زیستی با فناوری ها به کار برده شد. به طور کلی هرگونه کنش هوشمندانه بشر در آفرینش، بهبود و عرضه فراورده های گوناگون با استفاده از جانداران، به ویژه از طریق دستکاری آن ها در سطح مولکولی در محدوده دانش زیست فناوری به عنوان مهمترین، پاکترین و اقتصادی ترین فناوری سده حاضر قرار می گیرد.

محدود بودن ظرفیت زیست کره، واقعیتی انکارناپذیر است. دگرگونی های تحمیلی انسان بر کره زمین به قدری وسیع است که برای جلوگیری از اثرات فاجعه آمیز آن و جلوگیری از روبه رو شدن نسل آینده با مسائل، اقداماتی سریع مورد نیاز است. آلودگی های زیست محیطی، حجم زیاد زباله ها و مواد زائد تجزیه ناپذیر، آلودگی بیش از حد هوا، از بین رفتن تدریجی لایه اوزون، بروز تغییرات شدید در هواکره، افزایش دمای زمین و بالارفتن سطح آب اقیانوس ها و دریاها همه پیامدهای ناگواری است که علم و فناوری حاکم در اثر بی توجهی و اقدامات نادرست بشر برای ما به ارمغان آورده است.

در این میان، زیست فناوری به دلیل گستردگی و ماهیت چندمنظوره اش می تواند ایده آل ترین فناوری محافظ محیط زیست باشد. حذف مؤثر آلاینده های خطرناک از محیط زیست با استفاده از موجودات پالایشگر مانند موجودات زنده ذره بینی و گیاهان، حذف آلاینده های نفتی با استفاده از باکتری های نفت خوار، حذف آلاینده های حاصل از صنایع مانند فلزهای سنگین، حذف سموم شیمیایی و آفت کش ها، تولید ظرف های پلاستیکی تجزیه پذیر با استفاده از پروتئین های گیاهی، تولید مواد شیمیایی سازگار با محیط زیست، تولید سوخت های غیرفسیلی، کاهش آلاینده های هوا، خاک و آب، تشخیص موجودات شاخص جهت شناسایی و استخراج سریع معادن و آلاینده ها از جمله کاربرد زیست فناوری در پاکسازی محیط زیست به شمار می رود.

پژوهشگران می گویند، به همین دلیل، برای پاک سازی محیط زیست که به طور عام وظیفه همگانی بشر است و به طور خاص از اهداف و وظایف کارشناسان محیط زیست به شمار می رود. همچنین باید روش های زیست فناوری را به طور متعهدانه، آگاهانه و مسئولانه به کار گرفت تا کاهش آسیب های زیست محیطی و بهداشتی، حذف آلاینده ها و پاکسازی محیط زیست تامین شود. بنابراین زیست فناوری یکی از محورهای اساسی توسعه در بسکمک از کشورها قلمداد شده و در تنظیم راهکارها و برنامه های ملی، توجه جدی را به خود جلب کرده است.

امروزه توانایی ایجاد زیست فناوری، یکی از مبناهای توسعه کشورهاست. این دانش، عموما در نقاطی از جهان کاربرد دارد که به دانش های جدیدتری دست می یابند. پیشرفت مداوم در پردازه های زیست فناوری، افزایش آگاهی از ساختمان سلولی موجودات و استفاده از موادی که در جریان سوخت و ساز سلولی تولید می کنند، تحقیقات پایه ای را در سال های اخیر دگرگون کرده است. همچنین افزایش جمعیت و کاهش منابع به روز، مسائل ناشی از به کارگیری فناوری های شیمیایی، فیزیکی، مسائل بهداشتی و ناشی از تخریب محیط زیست توجه سیاستگذاران را به فناوری زیستی جلب کرده است که خود، نویدهای امیدبخشی را برای توسعه به همراه دارد.

به دلیل جوان بودن این شاخه از فناوری، به کارگیری هرچه سریعتر آن، فاصله ما را با کشورهای توسعه یافته کاهش می دهد و امکان دستیابی به ارزش افزوده فراورده ها و حق امتیاز زیست فناوری را نسبت به دیگر فناوری ها، به عنوان انتخاب مناسبی برای کشور ما مطرح می کند. توانایی چشمگیر زیست فناوری در حفاظت از محیط زیست از دیگر برتری های این روش است. با آنکه فناوری زیستی و مهندسی ژنتیک نقش بسیار زیادی در پیشرفت زندگی و سلامت بشر دارند، نباید از خطراتی که ممکن است به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی زیستی بروز می کنند، غافل بود. از این رو، ضمن تأکید بر اهمیت توسعه فعالیت های زیست فناوری در همه ابعاد، لازم است ضوابطی برای انجام ایمن و سالم بودن اینگونه فعالیت ها تهیه و تدوین شود تا براساس آن بتوان کار کنترل و نظارت را به درستی انجام داد.

این پژوهش در مجله شیمی، صنعت و زندگی منتشر شده است.